Lajkovac
facebook_page_plugin
Opština Lajkovac osnovana je 1904. godine, kao Sud opštine lajkovačke za sela Lajkovac i Rubribrezu. I to po izjavljenoj želji njihovih stanovnika da se izdvoje i to Lajkovac od opštine jabučke, a Rubribreza od opštine nepričavske, u Srezu tamnavskom Okruga valjevskog.

    Opština je obavljala upravnu i sudsku – administrativnu, finansijsku i privatno – pravnu, kao i upravno-policijsku vlast. U opštini je postojao Opštinski sud, Opštinski zbor i Opštinski odbor. Opštinsku upravu činili su predsednik Opštine, delovođa, blagajnik i pisari, policajac i služitelj. Sednice Odbora sazivane su na poziv predsednika Opštinskog suda koji je i predsednik Opštine i Odbora. Do promene naziva u Sud opštine varošice Lajkovac dolazi maja 1924. godine, kada je Lajkovac proglašen za varošicu.

Izgradnja pruge uzanog koloseka Zabrežje – Obrenovac – Lajkovac – Valjevo, znatno je uticala na razvoj Lajkovca. Kroz Lajkovac je prvi voz uzanom prugom, popularni “ćira”, prvi put prošao 16. septembra 1908. godine. Spajanjem sa prugom od Mladenovca, Opština lajkovačka postaje jedan od najvećih i najznačajnijih železničkih čvorova u tadašnjoj Srbiji, odnosno Jugoslaviji. Lajkovac tada doživljava nagli razvoj.

    Dva najstarija sačuvana dokumenta vezana za rad Opštine lajkovačke, potiču iz 1908. i 1910. godine. Prvi dokument nosi datum 28. avgust 1908. godine i upućen je Načelstvu okruga Valjevskog, kojim se trebuje slika vožda Karađorđa. Dokument je potpisao delovođa Sp. Filipović, a potpisao predsednik Opštine lajkovačke Velisav Čančarević. U tom dokumentu, interesantno, navodi se da slika ne može da bude plaćena u toj, tekućoj 1908. godini, jer u budžetu za tu godinu nije bilo sredstava za te namene. Drugi najstariji dokument koji je sačuvan, bio je 22. septembra 1910. godine upućen Načelstvu sreza tamnavskog, a potpisao ga je tadašnji predsednik Suda Opštine Lajkovac Milan Ž. Jelić, te delovođa Ljub. Nikolić.

    Iz poslednjeg sačuvanog dokumenta od 8. septembra 1944. godine, kada je postojala tadašnja Opština Lajkovac, piše između ostalog da ima 371 glasača i da po Zakonu o opštinama prema broju glasača ima 18 odbornika. U zapisniku sa sednice Odbora opštine varošice Lajkovac od 13. aprila 1944. godine, pod prvom tačkom dnevnog reda razmatrano je određivanje kafanskog akcisa, iz čega se vidi da je broj kafedžija u Lajkovcu za 18 godina povećan sa četiri na 10. Iz arhiva se saznaje o pričinjenim štetama na telegrafsko-telefonskim linijama, troškovima telefonskih razgovora, o načinu distribucije električne energije... Saznaje se da je Lajkovac tada imao varošku električnu mrežu.

    Za vreme vladavine kralja Dragutina 1284. godine, teritorija sadašnje opštine Lajkovac prvi put dolazi pod srpsku vlast. Kralj Dragutin ovo područje dobija kao miraz od svog tasta, ugarskog kralja, a tada i potiče prvi pisani dokument o nekom lokalitetu sa teritorije lajkovačke opštine – o utvrđenjima Nepričava i Pepeljevac. U periodu vlasti kralja Dragutina, oba ova lokaliteta imaju status okruga. Posle Kosovske bitke, ova teritorija ponovo je pala pod ugarsku upravu. U povelji ugarskog kralja Žigmunda iz 1392. godine distrikti Pepeljevac i Nepričava pominju se kao delovi njihove teritorije.

    Današnje stanovništvo Lajkovca vodi poreklo od doseljenika pretežno iz Crne Gore, Hercegovine i Starog Vlaha. Inače, u Lajkovcu, nekadašnjem velikom železničkom čvoru, ukrštale su se uzane pruge za Valjevo, Aranđelovac i Mladenovac. Ukidanjem pruge uskog koloseka Lajkovac je prestao da bude veliki železnički čvor i danas je prolazna stanica na pruzi Beograd – Bar.

    Posle Drugog svetskog rata Lajkovac je nastao kao opština od delova opština Ub, Lazarevac i Mionica. Teritorije levo od reke Kolubare pripadale su opštini Ub, a desno od Kolubare i levo od reke Ljig opštini Mionica.  Osnivanjem sadašnje opštine Lajkovac, počeo je novi period života ove varošice, kada je težište privrednog života premešteno sa železnice na rudarstvo, nakon otvaranja površinskih kopova.